Zachęcamy do zapoznania się z publikacją zrealizowaną w ramach programu Agro-Eko-Edu Lab Kooperatywy “Dobrze”. AGRO-EKO-LAB
//Wstęp
Małoobszarowe gospodarstwa rolne wytwarzają żywność dla ponad 70% ludzi na świecie, używając przy tym 25% zasobów naturalnych (ziemi, wody, paliw kopalnych). Proces globalizacji i polityka wiodących państw ukształtowała system produkcji i dystrybucji żywności w taki sposób, że obecnie coraz bardziej realna jest monopolizacja rynku rolno-spożywczego przez duże gospodarstwa rolne, przetwórnie, sieci handlowe. Na naszych oczach
znikają lokalne targi żywności oraz osiedlowe i wiejskie sklepiki, do których lokalni producenci mogliby dostarczać swoje produkty. Presja „rynkowych” cen z dyskontów oraz rosnących kosztów produkcji sprawia, że uprawa roli czy hodowla zwierząt przestaje mieć dla indywidualnych rolników i rolniczek ekonomiczny sens. Niskie ceny produktów spożywczych w supermarketach są efektem pozyskiwania surowców na globalnych rynkach oraz przerzucania kosztów produkcji żywności na podatników, drobnych producentów rolnych i środowisko naturalne. Asortyment spożywczy supermarketów powstaje najczęściej w procesie przemysłowej produkcji żywności, który korzysta z syntetycznego nawożenia oraz traktowania roślin chemicznymi środkami ochrony. Celem takiej gospodarki jest utrzymanie atrakcyjnego wyglądu produktu, zwiększającego jego sprzedaż.
Wartości odżywcze produktu, sposób traktowania gleby, warunki pracy pracowników i pracownic rolnych – to, czego nie widać w supermarketach czy dyskontach – nie ma znaczenia.
Trend ten ma szansę się odwrócić. Dla coraz większej liczby ludzi na świecie staje się ważne co jedzą, kto wytworzył ich żywność i w jakich warunkach. Także w Polsce można zaobserwować przykłady udanej współpracy między
konsumentami i producentami żywności. Mieszkańcy miast szukają zdrowej żywności ze sprawdzonych źródeł i chętnie zaopatrują się w żywność bezpośrednio u rolnika. Od kilku lat w Polsce konsumenci i rolnicy podejmują
inicjatywy tworzenia lokalnych i bezpośrednich miejsc dystrybucji żywności, alternatywnych wobec masowej i anonimowej dystrybucji żywności przemysłowej. Pionierską rolę odgrywają tu oddolne inicjatywy konsumentów, np. kooperatywy spożywcze, ruch na rzecz suwerenności żywnościowej, grupy Rolnictwa Wspieranego przez Społeczność czy Slow Food. W tym kierunku podążają także rolnicy i konsumenci korzystający z platform internetowych, umożliwiających zamawianie paczek świeżej żywności, czy restauratorzy, podejmujący stałą współpracę z rolnikami i innymi producentami żywności. W ten sposób tworzą się zręby lokalnych rynków żywnościowych.
Przewodnik ten ma na celu przybliżyć rolnikom gospodarującym na niewielkim areale możliwości współpracy z konsumentami w ramach sprzedaży bezpośredniej. Jak dowodzą liczne przykłady, jest to dobry sposób na polepszenie dochodowości gospodarstwa.
