Kooperatywa “Dobrze” pomyślana jest tak, aby przynosić korzyści zrzeszonym w niej osobom, w zamian za utrzymanie stałego zaangażowania w jej działanie
Jak działamy?
Kooperatywa Spożywcza “Dobrze” to dynamicznie rozwijająca się inicjatywa spółdzielcza na mapie Warszawy. Jako pierwsza kooperatywa w Polsce w 2014 r. założyliśmy własny sklep spółdzielczy. Działamy, po to by:
- zwiększać dostęp mieszkańców Warszawy do zdrowej, świeżej i sezonowej żywności
- wspierać rozwój lokalnych, ekologicznych gospodarstw rolnych
- promować ekonomię współpracy i dobra wspólnego
- promować aktywizm oparty na zasadach demokracji bezpośredniej
Naszym sztandarowym działaniem jest prowadzenie sklepów spółdzielczych ze zdrową żywnością, które tworzą praktyczną alternatywę wobec sieciówek, supermarketów i drogich sklepów ekologicznych. Od sierpnia 2014 do listopada 2021 prowadziliśmy sklep przy ul. Wilczej 29a, a od lipca 2016 roku także sklep przy Andersa 27. W listopadzie 2021 roku przeprowadziliśmy się z ul. Wilczej na al. Niepodległości 88, i w 2023 roku na Polnej 18/20. Nasze sklepy są otwarte dla wszystkich, także osób nie zrzeszonych w Kooperatywie. Współpracujemy z ok. 40 lokalnymi gospodarstwami rolnymi i 30 małymi firmami. W stałej ofercie mamy m.in. sezonowe warzywa i owoce, kasze, nabiał, bakalie, kosmetyki, detergenty. Ograniczamy opakowania, sprzedajemy wiele produktów na wagę.
Działanie w kooperatywie traktujemy jako szkołę oddolnej demokracji, dlatego wszystkie ważne procesy wewnętrzne, w tym podejmowanie decyzji strategicznych opieramy na zasadach demokracji konsensualnej (dochodzenie do wspólnego stanowiska poprzez dyskusję). Każdy członek i każda członkini Kooperatywy poprzez swoje zaangażowanie decyduje o tym jaki wpływ wywiera na rozwój organizacji.
Nasza Kooperatywa zrzesza ok. 300 gospodarstw domowych.
Na czym polega ten model?
Do końca 2022 roku całość naszej działalności była prowadzona przez Stowarzyszenie Kooperatywa Spożywcza “Dobrze”. Od marca 2023 roku sklepy Kooperatywy Spożywczej Dobrze działają formalnie jako Spółdzielnia Dobrze, a Stowarzyszenie Kooperatywa Spożywcza “Dobrze” prowadzi działania edukacyjne i rzecznicze.
Spółdzielnia Dobrze została założona przez Stowarzyszenie Kooperatywa Spożywcza „Dobrze”, które powstało w 2013 roku, a w 2014 rozpoczęło prowadzenie pierwszego z naszych sklepów. W latach 2013–22 zrzeszaliśmy jedną grupę członkowską – konsumentów/ki. Zmiana, która polega za zaproszeniu do współpracy w ramach jednego podmiotu konsumentów, inwestorów i inne kooperatywy, pozwala nam zwiększać nasz pozytywny wpływ na rzeczywistość.
Spółdzielnia Dobrze dąży do tego, aby:
- jak najlepiej odpowiadać na potrzeby jej członków/iń określone wspólnie w procesie demokratycznym;
- budować spójność społeczną, zaufanie i współpracę pomiędzy różnymi grupami zaangażowanymi w proces produkcji i dystrybucji żywności;
- rozwijać współpracę między konsumentami reprezentującymi społeczności miejskie oraz producentami reprezentującymi społeczności wiejskie;
- troszczyć się o środowisko – wspierać sposoby uprawy, które pozwalają produkować żywność dobrej jakości w przystępnej cenie z możliwie jak największym poszanowaniem dla środowiska naturalnego;
- wzmacniać i pielęgnować zaangażowanie obywatelskie będące fundamentem ładu demokratycznego;
- stanowić rzeczywistą alternatywę systemu produkcji i dystrybucji żywności poddanego wyłącznie zasadom efektywności finansowej.
Spółdzielnia Dobrze wystartowała w grudniu 2022 roku. Jak na razie jedynymi spółdzielcami/czyniami są konsumenci/tki oraz jedna kooperatywa – Stowarzyszenie Kooperatywa Spożywcza „Dobrze” (w roli jednej z osób założycielskich). Inwestorzy/ki oraz inne kooperatywy są jeszcze w fazie przygotowań do włączenia do Spółdzielni. Konieczne jest m.in. dopracowanie ścieżki dołączania i kryteriów dla inwestorów/ek. Żeby zaś rozpocząć przyjmowanie kolejnych kooperatyw prowadzących sklepy sieci Dobrze, potrzebujemy najpierw otworzyć magazyn centralny i dopracować mechanizm dzielenia się naszym modelem na zasadzie franczyzy społecznej. Mamy nadzieję, że już w 2023 roku na zgromadzeniach walnych spotkamy się w szerszym gronie.
Co to znaczy, że jesteśmy Spółdzielnią?
| „Spółdzielnia jest niezależnym i dobrowolnym zrzeszeniem osób, które w celu zaspokojenia wspólnych potrzeb gospodarczych, społecznych i kulturalnych razem prowadzą i posiadają demokratycznie kontrolowane przedsiębiorstwo” |
Spółdzielnie są częścią ruchu zwanego ekonomią dóbr wspólnych. Wyróżnia je sposób prowadzenia działalności gospodarczej, która w centrum stawia dobro i zaspokajanie potrzeb zaangażowanej w nią społeczności i rozwiązywanie problemów społecznych.
Spółdzielnie mogą osiągać zysk, pozyskiwać inwestorów, zarabiać na siebie. Jednak w odróżnieniu od tradycyjnych przedsiębiorstw, swoje działania prowadzą zgodnie z międzynarodowymi zasadami spółdzielczymi.
Zasady Spółdzielcze – Źródło: https://www.krs.org.pl/en/spoldzielczosc/zasady-spodzielcze
Zasady spółdzielcze powstały jeszcze w XIX w., kiedy w 1844 r tkacze z Rochdale w Anglii powołali do życia pierwszą na świecie Spółdzielnię Sprawiedliwych Pionierów. Program tej spółdzielni zawarto w sześciu punktach, które dziś nazywane są zasadami rochdaleskimi i które stanowią trzon aktualnych zasad spółdzielczych przyjętych przez międzynarodowy ruch spółdzielczy.
1. Dobrowolnego i otwartego członkostwa
Spółdzielnie są organizacjami dobrowolnymi, dostępnymi dla wszystkich osób mogących skorzystać z ich świadczeń i gotowych wypełniać obowiązki związane z członkostwem, bez dyskryminowania płci, statusu społecznego, rasy, przekonań politycznych i religii. Dobrowolne członkostwo oparte jest na trzech regułach: „otwartych drzwi”, równouprawnienia członków/iń, obowiązków członków/iń wobec spółdzielni.
2. Demokratycznej kontroli członkowskiej
Spółdzielnie są demokratycznymi organizacjami zarządzanymi i kontrolowanymi przez członków/inie, którzy/e aktywnie uczestniczą w określaniu polityki działania spółdzielni i podejmowaniu decyzji. Osoby pełniące w spółdzielniach funkcje z wyboru są odpowiedzialne wobec członków.W spółdzielniach członkowie/inie mają równe prawo głosu (jeden członek/ini – jeden głos). Związki spółdzielcze organizuje się również na demokratycznych zasadach.
3. Ekonomicznego uczestnictwa członków/iń
Członkowie/inie równomiernie składają się na majątek spółdzielni i demokratycznie go kontrolują. Część tego majątku jest niepodzielna i stanowi własność spółdzielni. Zazwyczaj członkowie/inie nie otrzymują lub otrzymują bardzo małą dywidendę od swoich udziałów, stanowiących warunek ich członkostwa. Nadwyżki bilansowe członkowie/inie przeznaczają na następujące cele: rozwój spółdzielni, zwiększenie funduszu rezerwowego, zwrot (wypłata dywidendy) członkom_iniom (proporcjonalne do ich udziałów w spółdzielni), finansowanie innej działalności zatwierdzonej przez członków.
4. Autonomii i niezależności
Spółdzielnie są samorządnymi, samopomocowymi organizacjami, zarządzanymi przez swoich członków. W przypadku zawierania umów z innymi jednostkami organizacyjnymi lub zwiększania swojego kapitału korzystając z zewnętrznych źródeł, czynią to w taki sposób, by zapewnić demokratyczne zarządzanie przez członków/inie i utrzymać swoją spółdzielczą niezależność.
5. Kształcenia, szkolenia, informacji
Spółdzielnie zapewniają swoim członkom/iniom, przedstawicielom/kom wybranych organów, oraz pracownikom/com i personelowi kierowniczemu możliwość kształcenia i szkolenia, tak aby mogli/ły efektywnie przyczyniać się do rozwoju spółdzielni.
6. Współdziałania
Spółdzielnie starają się służyć swoim członkom/iniom w sposób najbardziej efektywny oraz wzmacniać ruch spółdzielczy poprzez współpracę. Zasada ta jest rozumiana szeroko, tzn. nie tylko w skali lokalnej – między spółdzielniami działającymi w danym środowisku, czy krajowej – między wszystkimi spółdzielniami i ich związkami, ale i w skali międzynarodowej. 7. Troski o społeczność lokalnąSpółdzielnie pracują na rzecz właściwego rozwoju społeczności lokalnych, w których działają, poprzez prowadzenie polityki zaaprobowanej przez członków/inie.
Na świecie istnieją bardzo różne spółdzielnie – socjalne, pracy, udziałowców, wielostronne, rolne i wiele innych. Nasza Spółdzielnia Dobrze to spółdzielnia wielostronna: w jej skład wchodzą różne grupy interesariuszy/ek współdziałających w obrębie systemu produkcji i dystrybucji żywności.
Możemy zrzeszać konsumentów/tki, producentów/tki, organizacje chcące prowadzić kooperatywne sklepy oraz inwestorów/inwestorki chcących wspierać cele Spółdzielni Dobrze i ją współtworzyć.
Kim jest członek/kini Spółdzielni?
Członkostwo w Spółdzielni Dobrze
W Spółdzielni Dobrze możemy zrzeszać różne grupy interesów reprezentujące różne grupy zaangażowane w system produkcji i dystrybucji żywności. Możemy mieć inne potrzeby i możliwości działania, wynikające np. z tego, czy jesteśmy konsumentami/kami, rolnikami/czkami, prowadzimy spółkę produkującą kiszonki, czy reprezentujemy lokalne stowarzyszenie prowadzące działalność związaną z ochroną klimatu.
Dla kogo jakie obowiązki?
Podstawowa forma działania w Kooperatywie
Konsumentki/ci – z myślą o gospodarstwach domowych zaopatrujących się w naszych sklepach możliwe jest uczestniczenie w Spółdzielni i odrabianie dyżurów. W zamian za dopełnienie obowiązków członkowskich (lub jej pełnomocnik/czka) może kupować ze zniżką we wszystkich sklepach należących do Spółdzielni Dobrze.
Członek/ini Spółdzielni, który/a chce kupować ze zniżką odrabia tzw. dyżury na rzecz Spółdzielni – minimum 3 godziny w miesiącu. Dzięki temu wszystkie zrzeszone osoby mają możliwość doświadczenia i poznania działania Kooperatywy od środka. Każdy członek/ini opłaca także jednorazowe wpisowe (100 zł) i wykupuje min. jeden udział (zwrotny do 6 msc. po ustaniu członkostwa, wart 400 zł).
Jeżeli chcesz dołączyć do Spółdzielni jako członek lub członkini zwyczajna – przeczytaj instrukcję dołączania tutaj https://dobrze.waw.pl/o-nas/dolacz-do-nas/
Nowe formy członkostwa (od 2023)
Inwestorzy/rki – rodzaj członkostwa pomyślany przede wszystkim o rolnikach/czkach, producentach/tkach oraz organizacjach, firmach i spółdzielniach zaangażowanych w system produkcji i dystrybucji żywności. Osoby te tylko inwestują w naszą działalność i mają głos na walnym – nie dyżurują i nie mają możliwości robienia zakupów ze zniżką.
Kooperatywy – stworzone z myślą o stowarzyszeniach i spółdzielniach będących kooperatywą spożywczymi lub kooperatywami działającymi w zbliżonym obszarze tematycznym. Zrzeszenia te oprócz własnej działalności uczestniczą w działalności Spółdzielni Dobrze (inwestują w nią oraz – w dalszej perspektywie – korzystają z prowadzonego przez nią magazynu i świadczonych przez nią usług).
Jeżeli chcesz dołączyć do Spółdzielni jako inwestor lub inwestorka – napisz do nas na adres: zarzad@dobrze.waw.pl
