Wraz z Kooperatywą Grochowską i Kooperatywą Kaszubską w 2024 roku rozpoczęliśmy współpracę nad projektem sieciującym kooperatywy spożywcze z całej Polski, wspieranym przez Fundację Robert Bosch Stiftung.
W trakcie dwóch zjazdów w Warszawie w ogólnopolskim gronie rozmawialiśmy o koncepcji instytucji parasolowej, której zadaniem będzie:
– nawiązanie współpracy między kooperatywami w Polsce,
– wypracowanie rozwiązań służących kooperatywom i ułatwiającym ich funkcjonowanie,
– reprezentowanie sieci kooperatyw w Polsce i na świecie,
– integrowanie kooperatyw z dostawcami i dostawczyniami.
Dalekosiężnym celem inicjatywy jest wzmacnianie idei kooperatyzmu w Polsce w porozumieniu wszystkich zainteresowanych stron: kooperatyw spożywczych, rolniczek_ków i samorządów.
CO SIĘ WYDARZYŁO?
Marcowy Zjazd Kooperatyw Spożywczych
W weekend 9-10 marca odbył się w Warszawie Marcowy Zjazd Kooperatyw Spożywczych, podczas którego delegatki_ci kilkunastu polskich kooperatyw pracowały_li nad koncepcją organizacji parasolowej w formule warsztatowej przygotowanej i moderowanej przez Pogotowie Facylitacyjne.
W pierwszym dniu spotkania wspólnie nakreśliliśmy wizję świata, który powstanie w wyniku działania parasola kooperatyw spożywczych wraz z barierami i wyzwaniami związanymi z realizacją tej wizji. Skupiliśmy się na priorytetowych kierunkach działań planowanej organizacji.
Niedziela była poświęcona formułowaniu wizji instytucji. Konfrontowaliśmy ze sobą różne scenariusze: ich mocne i słabe strony oraz konsekwencje potencjalnych rozwiązań, a także rozpoczęliśmy debatę na temat aspektów organizacyjnych: członkostwa, zarządzania oraz decyzyjności w ramach organizacji parasolowej.
Czym jest kooperatywa spożywcza? – spotkanie online
Między zjazdami w Warszawie miało miejsce spotkanie online poświęcone dwóm kwestiom: pojęciu kooperatywy spożywczej jako podmiotu objętego sieciowaniem oraz formie prawnej i strukturze organizacyjnej powstającej instytucji parasolowej. W gronie zaangażowanych kooperatyw dyskutowaliśmy o propozycjach przygotowanych na bazie naszych wspólnych ustaleń z marcowego zjazdu. W międzyczasie ożywiła się fejsbukowa grupa wsparcia, dzięki której m.in. pozostajemy w kontakcie.
Kooperatywa spożywcza jest autonomiczną społecznością solidarnie współpracujących ze sobą osób, która dąży do zaspokajania potrzeb związanych z dostępem do wysokiej jakości żywności i produktów wytwarzanych w sposób odpowiedzialny, zrównoważony i etyczny.
Promuje suwerenność żywnościową, krótkie łańcuchy dostaw oraz rolnictwo wspierające różnorodność ekosystemów i żywności.
Kooperatywa spożywcza jest inicjatywą dobra wspólnego, rozumianą jako zbiorowość osób oraz relacji społecznych i wynikających z nich możliwości partnerskiego działania i dzielenia się efektami pracy. Jej istnienie jest oparte na zaufaniu, samoorganizacji, współodpowiedzialności oraz wspólnej pracy, a także przekonaniu, że powszechny dostęp do lokalnej i dobrej żywności wysokiej jakości jest podstawowym prawem człowieka.
Wszystkie należące do kooperatywy osoby mają równe prawa i obowiązki, w tym równy dostęp do sprawowanych funkcji, a także równe prawa w zakresie podejmowania decyzji.
Kooperatywa spożywcza może zbierać składki oraz gromadzić wspólne fundusze.
Członkostwo w niej jest dobrowolne i nieograniczone żadnymi dyskryminującymi warunkami.
Każda osoba może założyć kooperatywę spożywczą i do niej należeć.
Działalność kooperatywy spożywczej opiera się na trosce o wspólne dobro lokalnych społeczności oraz ich naturalne i kulturowe środowiska, a nie dążeniu do maksymalizacji zysku.
Cele kooperatywy spożywczej realizowane są poprzez:
- dystrybucję żywności i produktów,
- społecznie sprawiedliwą i ekologicznie odpowiedzialną współpracę z osobami, które lokalnie
wytwarzają żywność i produkty rzemieślnicze, - promowanie krótkich łańcuchów dostaw żywności,
- prowadzenie działań edukacyjnych, w tym upowszechnianie wiedzy dotyczącej żywności i
agroekologicznych metod jej wytwarzania, a także wartości i praktyk kooperatywnych, - organizowanie wydarzeń integracyjnych, współpracę z innymi podmiotami na rzecz
suwerenności żywnościowej.
Kooperatywa spożywcza podejmuje działania zgodnie z wartościami Rochdale:
- dobrowolność i otwarte członkostwo,
- demokratyczne zarządzanie,
- współtworzenie majątku kooperatywy,
- autonomia i niezależność,
- edukacja, szkolenia oraz informacja,
- współpraca w ramach kooperatyw,
- dbanie o otoczenie.
Majowy Zjazd Kooperatyw Spożywczych
W weekend 11-12 maja miało miejsce drugie spotkanie w cyklu, podczas którego, z nieodzowną pomocą Pogotowia Facylitacyjnego, 30 wysłanników i wysłanniczek kilkunastu kooperatyw z całej Polski przeszło dwudniowy proces kolektywnego namysłu nad celami strategicznymi
i strukturą formalną powstającej organizacji parasolowej.
Pierwszy dzień zjazdu obfitował w pomysły zmian systemowych, które pozwoliłyby wykorzystać potencjał i zoptymalizowac funkcjonowanie planowanej koalicji kooperatyw. Moderowana burza mozgów pozwoliła spisać niezliczone koncepcje dotyczące działań na rzecz wzmacniania społeczności wokół kooperatyw i ich integracji.
W trybie warsztatowym zastanawialiśmy się nad tym, jak organizacja parasolowa – zarówno bezpośrednio, jak i poprzez swoje członikinie – może efektywnie oddziaływać na wybory konsumenckie.
Pod koniec dnia nastąpiło uroczyste podpisanie ustalonego wspólnie pojęcia kooperatywy spożywczej jako podmiotu zainteresowania i wsparcia organizacji parasolowej:
W niedzielę lwia część dnia dedykowana była analizie modelu organizacyjnego instytucji parasolowej – grupa z zaangażowaniem dyskutowała o wszelkich możliwych scenariuszach, jak również o ograniczeniach i potencjale proponowanych rozwiązań.
Przeprowadzona została również wstępna kwerenda dotycząca potencjalnej nazwy instytucji. Temat ten będzie kontynuowany.
CO PLANUJEMY?
- We wrześniu rozpoczyna się faza wdrożeniowa projektu – szczegółowe informacje będą pojawiać się na bieżąco na stronie i mediach
społecznościowych. - Planujemy również rozbudowę Bazy Kooperatyw Spożywczych w Polsce.
BIBLIOTECZKA
Raport dotyczący powołania organizacji parasolowej kooperatyw spożywczych w Polsce (PL).
Report on the need to establish an umbrella organization for food cooperatives in Poland (EN).
Raport “Jak wspierać transformację w kierunku przyjaznych dla klimatu i odpornych systemów rolno-spożywczych w Europie Środkowo-Wschodniej?”
(polski brief).
Pełna wersja raportu w języku angielskim -> tutaj.
